|
Bertie i jego marynarka
|
| Postacią, która całkowicie zrewolucjonizowała modę męską na przełomie XIX i XX wieku, był ówczesny książę Walii, który w wieku 60 lat, po śmierci swojej matki królowej Wiktorii (1819-1901) w 1901 roku został następnym monarchą brytyjskim znanym jako Edward VII (1841-1910). |
| „Bertie” - bo tak brzmiało popularne przezwisko księcia Walii - znany był ze swojego rozrywkowego stylu życia wypełnionego romansami, zabawami, wizytami w kabaretach, teatrach, wyścigami konnymi a przede wszystkim polowaniami. „Good old Teddy”, jak nazywali go jeszcze inni, długo przed tym, jak został faktycznym monarchą, wyrobił sobie markę najważniejszego arbitra męskiej mody oraz elegancji. Każde jego pojawienie się publiczne było szeroko opisywane przez ówczesną prasę a każdy jego strój szczegółowo komentowany i szybko kopiowany przez rzesze naśladowców. „Bertie” znany był ze swych oryginalnych gustów i upodobań w dziedzinie mody męskiej: wiadomo, że nie znosił źle zawiązanych krawatów oraz bogato zdobionych kamizelek noszonych przez Amerykanów; to on zainicjował noszenie krótkich płaszczy oraz wyciętych kamizelek w latach 90. XIX wieku oraz używanie kości francuskich owiec do wygładzania powierzchni swoich skórzanych butów, poza tym wprowadził modę na ubrania szyte z tweedu oraz kapelusze typu Homburg. Uważa się, że to on ukuł i promował ideę tzw. L`Elégance pratique (praktycznej elegancji), co było zapewne spowodowane jego charakterystyczną potężną i masywną figurą, która z biegiem czasu stawał się coraz większa i cięższa. Na skutek tego książę zaczął promować całkiem odmienny sposób noszenia się przez mężczyzn. To on jako pierwszy zaczął nosić swobodnie rozpięty frak, co wcześniej był nie dopuszczalne, czasami jedynie łączył poły fraka łańcuszkiem. Dzięki temu książę zyskał na komforcie ale również wprowadził modę na swobodne ukazywanie kamizelki, która przez długi czas pozostawała w ukryciu. To również dzięki niemu gest swobodnego odpinania dolnych guzików przy kamizelce po obiedzie czy kolacji zyskał ogólną akceptację. Jak pisze Chenoune, gest ten był już znany i praktykowany przez mężczyzn przez cały wiek XIX, jednak dzięki Edwardowi stał on się oficjalny i przyczynił się do swoistego renesansu kamizelek, co doprowadziło do włączenia ich w skład eleganckiego, męskiego uniformu przyszłości- czyli trzyczęściowego garnituru. |
| Jak już wspominałam jedną z ulubionych rozrywek Edwarda VII były polowania, a dokładnie tzw. shooting party czyli piesze polowanie na ptaki i zające. Ulubionym miejscem, w którym król oddawał się tej rozrywce była królewska letnia posiadłość Sandringham House w Norfolk. Mimo, iż weekendy na wsi były pozbawione takiej formalnej sztywności, jak spotkania i przyjęcia w mieście, to jednak i tu obowiązywał pewien ceremoniał oraz etykieta dotycząca zachowań oraz ubioru. W tym okresie było przyjęte, że zarówno mężczyźni jak i kobiety z wyższych warstw społecznych przebierali się cztery razy dziennie, dostosowując swój strój do pory dnia jak i okazji, na którą się przygotowywali. „Bertie” zadziwił wszystkich, gdy ogłosił, że wszyscy mężczyźni zapraszani na weekendy do Sandringham House, nie muszą się już przebierać cztery razy dziennie, wystarczy jeśli w ciągu dnia będą nosić „tweedowy uniform strzelecki” a wieczorem frak do kolacji. |
| W omawianym czasie mężczyźni jak i kobiety, biorąc udział w pieszym polowaniu lub po prostu mu się przypatrując, byli zobowiązani do noszenia określonych strojów szytych już tylko z myślą o polowaniach. |
| Większość mężczyzn ubierała się w tzw. shooting suit (garnitur strzelecki), który składał się z marynarki, kamizelki oraz spodni za kolana tzw. knickerbockers . Wszystkie te elementy były uszyte z tweedowych lub wełnianych materiałów w kratkę lub gładkich. Ówczesne marynarki noszone przez mężczyzn sięgały nieco przed kolano a ich przednie poły były lekko zaokrąglone. Wszystkie marynarki były jednorzędowe oraz posiadały przednie i boczne kieszenie. Kamizelki widoczne spod marynarek były krótkie, jedno lub dwurzędowe. Marynarkę oraz kamizelkę uzupełniały spodnie (w Anglii zwane knickerbockers) sięgające za kolano, zapinane z boku na guziczki. Do tego typu spodni część mężczyzn nosiła płytkie buty z krótszymi lub dłuższymi sztylpami lub długie, skórzane buty. Ich stroje uzupełniały białe koszule z ciemnymi krawatami lub bez oraz szeroki wybór różnego rodzaju nakryć głowy. Wśród nich były wełniane lub tweedowe czapki z daszkiem, filcowe kapelusze z dość wysoką główką i wąskim rondem oraz meloniki. Wśród kobiet w strojach najodpowiedniejsze na tą okazję stroje składały się z krótkich kurtek lub dłuższych płaszczy wzorowanych krojem na strojach męskich. Do tego panie nosiły krótsze spódnice sięgające kostek oraz płaskie, skromnie zdobione kapelusze. |
| Pomimo, iż książę Walii często był przedstawiany i fotografowany w garniturze strzeleckim, to jednak uważał, że jedna z jego części – owa marynarka z zaokrąglonymi połami jest dla niego dość niewygodna i uniemożliwia mu swobodny ruch ramion. W związku z tym zwrócił się do swojego krawca z prośbą o przygotowanie jakiegoś innego okrycia wierzchniego, w którym mógłby się on swobodnie poruszać. W ten sposób w latach 80. XIX wieku doszło do „narodzin” tzw. Norfolk jacket (marynarki norfoldzkiej). |
|
| Była ona szyta z mocnych wełnianych materiałów i miała charakterystyczny krój. Zwykle sięgała do pół uda, poły przednie były proste bez zaokrągleń. Na plecach po środku miała podłużną plisę a z przodu duże, kieszenie na piersi i po bokach oraz charakterystyczny pasek w talii. Do tego stroju książę nosił pasujące spodnie – knickerbockers sięgające za kolano szyte z tego samego materiału. W ten sposób powstał również tzw. Norfolk suit (garnitur norfoldzki): Wygodny, ciepły i trudny do zdarcia strój odpowiedni na wieś oraz do uprawiania różnych sportów. Z czasem marynarka norfoldzka jaki i sam garnitur, stały się nie tylko strojem o charakterze sportowo-rekreacyjnym ale zwykłym ubiorem noszonym przez mężczyzn i chłopców na co dzień w dwudziestoleciu międzywojennym. |
| Dwie ryciny pochodzące z katalogu domu towarowego Searsa z roku 1920 ukazują jak wyglądały modne stroje noszone przez mężczyzn w czasie pieszych polowań w dwudziestoleciu między wojennym. |
|
| Obok kompletów składających się z Norfolk jacket i długich spodni szytych z grubego, prążkowanego sztruksu pojawiły się dłuższe kurtki wykonywane z owczej skóry dwurzędowe z paskiem w talii oraz krótkie obcisłe kurtki również skórzane, przylegające blisko ciała z charakterystycznymi wełnianymi ściągaczami przy szyi i rękawach lub krótkie kurtki gdzie przód i tył był szyty ze sztruksu a rękawy ze skóry. Do tego typu strojów noszono spodnie szyte z grubego sztruksu w kolorze oliwkowym. Na nogi zakładano sznurowane, płytkie buty oraz gumowane sztylpy. Na głowy czapki z daszkiem lub kapelusze tyrolskie. Nowym element myśliwskiej garderoby, który pojawił się w latach 20-stych XX wieku była nim tzw. Automatic Shell Vest- czyli specjalna kamizelka z kieszeniami na froncie przeznaczonymi na naboje. Zwykle w takich specjalnych kieszeniach-przegródkach znajdowało się ok. czterdziestu nabojów, które były ułożone od razu w pozycji do załadowania. Kamizelki te były szyte z grubych płóciennych materiałów w kolorze khaki. Oprócz kamizelki na naboje w tym okresie w modę weszły również różnego rodzaju czapki myśliwskie. Niektóre były szyte z grubego płótna w kolorze khaki i miały specjalne nauszniki chroniące w czasie zimnej pogody, w razie ocieplenia można było je podwinąć i zawiązać na czubku czapki, w środku czapki te były podszyte ciepłą flanelą. Bardzo modne były również czapki z daszkiem szyte z czerwonego sztruksu i pikowane od spodu czerwoną flanelą. Oprócz tego w tym okresie pojawiły się również długie, sznurowane z przodu buty z wełnianym ściągaczem. |
| Jak wyglądały najmodniejsze stroje do polowań w przededniu wybuchu II Wojny Światowej ukazują liczne reklamy oraz zdjęcia zamieszczone w jednym z ostatnich przedwojennych wydań słynnego, angielskiego magazynu „Country Life”. Jeden z artykułów w całości poświęcony został ukazaniu wiejskich rozrywek ówczesnego króla Anglii Jerzego VI (1936-52), zamieszczono w nim wiele zdjęć. |
|
| Na jednym z nich, król ukazany został w stroju do polowania z bażantem i strzelbą w ręku. Strój ten składa się ze spodni typu plus- fours oraz prostej marynarki. Obydwa elementy zostały uszyte z wełnianego materiału. Do tego stroju król nosi białą koszulę z ciemnym krawatem, na głowie kapelusz a na nogach płócienne sztylpy oraz skórzane buty. Jak ukazuje inna reklama z tego samego numeru „Country Life”, w tym okresie wśród panów bardzo modne były komplety składające się ze spodni plus- fours i marynarek szytych z tego samego, grubego, wełnianego materiału w drobną kratkę. |
|
| Do tego panowie zakładali płaszcze słynnej firmy Burberry szyte z mocnego materiału zwanego gabardyną od spodu podbite materiałem w charakterystyczną czarno-biało- czerwoną kratę na żółto - beżowym tle lub płaszcze przeciwdeszczowe firmy Aquascutum. |
| W latach 30. XX wieku całkowitej zmianie uległa sylwetka oraz linia strojów noszonych przez kobiety. „Kobieca sylwetka ponownie nabrała krągłości, a krój ubiorów podkreślał kształt piersi, talii, bioder. […] Pod koniec lat 30. zastosowanie poszerzających ramiona poduszek uczyniło sylwetkę bardziej kanciastą.” W tę tendencję doskonale wpisują się damskie stroje do polowań reklamowane w „Country Life” w lipcu 1939 roku. |
|
| Na jednej z reklam ukazana została elegancka dama w tweedowym kostiumie składającym się z marynarki o poszerzonych ramionach i dopasowanej w talii oraz bardzo wąskiej, prostej spódnicy, lekko poszerzonej w kolanach. Jak podaje reklama, kostium ten dostępny był w różnych materiałach o wzorze w kratkę w kolorach: brązowym, zielonym, granatowym i czarnym. Autorzy reklamy jako komplet zalecają do tego stroju noszenia białej koszuli z krawatem i kapelusza o małym rondzie i charakterystycznej dla tego okresu szpiczastej główce. Bardzo ważnym elementem był również długi płaszcz podobnie jak u mężczyzn firmy Burberry lub Aquascutum. |
| Choć stroje do polowań noszone w XIX i w pierwszych dekadach XX wieku nie były tak kolorowe i bogate jak te z poprzednich epok to jednak miały swój unikalny charakter a przede wszystkim charakteryzowały się doskonałym krawiectwem i doskonałością tkanin, z których je szyto. |
|
|
